Çîn, dê li mezintirîn bendera deryaya kûr a Amerîkaya Başur korîdoreka derya-bejahî ava bike. Projeya li herêmê ku weke “paşgeh”a DYA tê binavkirin, rêveberîya Washingtonê dike nava fikaran. Bendera Mezin a ku ji hêla Çînê ve li bajarê Chancay li berava Okyanûsa Pasîfîkê ya Perûyê hatî çêkirin, bi girêdana nû ya ku di navbera Asya û Amerîkaya Başûr de damezirîne, potansîyela wê heye ku bazirganîya Pasîfîkê ji nû ve biguherîne. Serokê Çînê Xi Jinping di 14ê Mijdarê de bi Serokdewletê Perûyê Dina Boluarte re bender vekir ku di çarçoveya Civîna Hevkarîya Aborî ya Asya-Pasîfîkê (APEC) de bi wî re civiya.
Bendera Chancay ku di çarçoveya Înîsiyatîfa Kember û Rê ya Çînê de hatiye çêkirin, ji aliyekê ve rêya bazirganîya deryayî ya navbera Çîn û Perûyê kurt dike û lêçûnên lojîstîkê kêm dike û ji alîyê din ve jî di navbera Asya û Amerîkaya Latîn de bejahiyeka nû ya deryayê diafirîne. bi girêdanên bejahî yên ku ji bo welatên din ên Amerîkaya Başûr, bi taybetî Brezîlya, wê korîdorê pêk bîne.
Projeya ku potansîyela wê heye ku bi tevahî bazirganîya Pasîfîkê wekî xaleka derbasbûnê ya krîtîk di bazirganîya deryayî û bejayî de ji nû ve biguherîne, di warê pêşbazîya jeopolîtîk a di navbera her du hêzên mezin de jî giring e, ji ber ku bandora stratejîk a Çînê li herêmê wekî “paşgeh” tê binav kirin. ya DYE dê zêde bibe.
DYE ji Geşedanên li “paşgeh”a xwe Bifikar e
Projeya ku dê bandora stratejîk a Çînê ya li herêmê ku wek “paşgeha” DYA tê binavkirin zêde bike, rêveberîya Washingtonê dixe nava fikaran.
Erik Bethel ê ku di serdema yekem a Donald Trump de nûnerê Bankeya Cîhanê bû, di konferansa ewlehîyê ya ku di meha Gulanê de li bajarê Miamiyê ya DYA hat lidarxistin de ev daxuyanî da:
“Bi tenê li bendê bin ku dê çi bibe dema Bendera Chancay ya li Perûyê bi Brezîlyayê ve hat girêdan. Dê ji bo me hemîyan zengila alarmê lê bixe. Heke hûn vê yekê fêm nakin, li Google binihêrin, ev mijarek giring e.”
Tevî ku rayedarên Çînî ji bilî bazirganîya sivîl çi bikaranîna din a benderê diyar nekirine jî lê artêş û îstîxbarata Amerîkayê berê di raporên xwe de diyar kiribûn ku Çîn benderên li derveyî welat ku çêkiriye bi fonksiyonên dualî dîzayn kiriye, li gorî îhtimala bikaranîna leşkerî.
“Ji Chancayê heta Shanghaiê”
Serokê Çînê Xi ku ji bo Lûtkeya APECê serdana Perûyê kiribû, di axaftina xwe ya li vekirina benderê de tekez kir ku Çîn amade ye bi hev re bixebite da ku di navbera Çîn û Amerîkaya Latîn de korîdorek@ bejahî- Deryayê ava bike, ku bendera Chancayê wekî xala destpêkê ye.
Xi bal kişand ku Bendera Chancay dê bibe nuqteyeka nû ya girêdana Rêya Înkayê ya dîrokî ya Perû û Rêya Îpekê ya Deryayî ya Çînê û weha got: “Bav û kalên me yên Çînî 2 hezar sal berê bi keştîyê derbazî Pasîfîkê bûn û Rêya Îpekê ya Deryayî ya ku Rojhilat û Rojava dike yek. 500 sal berê, gelê Înka yên Perûyî Rêya Înkayê ava kirin, bêyî tirs li ser rê û newalên çiyayî bi pêş ve çûn û çiyayên Andê ji bakur ber bi başur ve derbaz kirin.”
Avakirin û Fînansekirin ji Çînê
Bendera Mezin ku li Chancayê ku bajarekê nifûsa wê 60 hezar kes e, li berava Okyanûsa Pasîfîk a Perûyê, 70 kîlometre li bakurê paytexta Lîmayê hatîye çêkirin, dê di hemî qonaxan de bi 15 karkerên xwe bibe bendera herî kûr a li Amerîkaya Başûr.
Bendera ku yek ji mezintirîn projeyên binesazîya Çînê ya li parzemînê ye, dê dema veguhestina di navbera Çîn û Perûyê de 23 rojan kurt bike û lêçûnên lojîstîkê ji sedî 20 kêm bike.
Di dema ku hikûmeta Perûyê ji sala 2008an hir ve ji bo avakirina benderan li herêmê li hevkarên navneteweyî û fînanse digere, “Projeya Nifşek û Rêyek” ku ji hêla Serok Xi Jinping ve hatî destpêkirin, ku di sala 2012an de li Çînê hate ser kar û di vê çarçoveyê de hate destpêkirin. Sedsala 21. Plana avakirina Rêya Îpekê ya Deryayî ji bo pêkanîna projeyê bingeh girt.
Cosco, pargîdaniya rêveberîya keştî û benderê ya dewletî ya Çînê, di sala 2019an de bi hevkarê xwe yê Perûyî Volcan, ku yek ji mezintirîn pargîdanîyên madenê yên cîhanê ye, dest bi avakirina benderê kir. Fînansekirina projeyê, ku bi qasî 3,5 milyar dolar lê çûn, ji hêla konsorsîyûma bankeyên Çînê ve bi pêşengîya Bank of China ve hate girtin. Li gel vê yekê hikûmeta Perûyê hêvî dike ku dahata salane ya 4,5 milyar dolar ji projeyê û 8,550 karên rasterast di 10 salan de bike.
Têkiliya Brezîlyayê Krîtîk e
Chancay li ser Rêya Pan-Amerîkî ye, ku gelek welatên Amerîkaya Başûr girê dide. Ji bilî girêdana benderên krîtîk ên li Ekvadorê li bakur û Şilî li başur, ew xwedî potansiyeleka mezin a hinterlandê ye ku bi girêdanên ku li rojhilat bi Brezîlyayê re were damezrandin.
Kapasîteya pêşbînkirî ya Bendera Chancay ji qebareya bazirganîya heyî ya di navbera Çîn û Perûyê de pirtir e. Qebareya bazirganîya her du welatan di sala 2023an de gihîşt 35,27 milyar dolaran. Ji bo danberhevê di vê heyamê de qebareya bazirganîya di navbera Çîn û Brezîlyayê de gihaşt 157,49 milyar dolaran.
