Daneyên ji hêla zanyarekê navdar ê avhewayê ve hatî parve kirin destnîşan dikin ku Germahiya erdê bi kurtî rabû ser bendek giring ku zanyar bi dehsalan hişyarî didin ku dibe ku bandorên felaket û bêveger li ser gerstêrk û ekosîstemên wê hebe.
Pileya Germê Cara Yekem e Ji Astên Berê Derbaz Dibe
Li gorî daneyên pêşîn ên ku li ser X’ê ji hêla Samantha Burgess, cîgira rêvebirê Xizmeta Guhertina Avhewayê ya Copernicus, ku li Ewrûpayê ye, hatî parve kirin, bo yekem car, germahiya navîn a gerdûnî roja îna hefteya borî ji 2 pileyî zêdetir germtir bû ji astên berî pîşesazîbûnê.
Ev Rewşek e Daîmî ye an jî Derbazdar e?
Ev yek bi tenê demkî derbaz bû û nayê wê wateyê ku cîhan di rewşek daîmî ya germbûna jorî 2 dereceyan de ye, lê ew nîşanek e ku gerstêrkek her ku diçe germtir û germtir dibe, û ber bi rewşek demdirêj ve diçe ku krîza avhewayê bandorê dike. Dê dijwar be di hin rewşan de ne vegerandina wê dê nemunkin be.
Pileya Germê ji Kîjan Astan Derbaz û Li Kîjan Salan?
Hate nivîsîn ku “Texmîna me ya herî baş ev e bû ku cara yekem e piştî salên 1850-1900an asta pileya germahîyê ji 2°C’an germtir dibe û bi ser 2,06°C’an dikeve.
Burgess di posta xwe de got ku germahiya gerdûnî roja înê bi navînî 1,17 pile li ser asta 1991-2020 bû, ku ew dike germtirîn 17ê Mijdarê ya hatîye tomarkirin. Lê li gorî dema pêşpîşesaziyê, berî mirov dest bi şewitandina sotemeniyên fosîl li ser astek mezin û guheztina avhewaya xwezayî ya Cîhanê bike, germahî 2,06 pile germtir bû.
Sazî û Rêxistinê Navnetewî Çi Biryarên Bergirîyê Dan?
Binpêkirina 2 pileyî roja înîyê du hefte beriya destpêkirina konferansa avhewayê ya UN COP28 li Dubai hat, ku tê de welat dê pêşkeftina xwe ya ber bi Peymana Avhewayê ya Parîsê ve binirxînin ku soz didin germahiya gerdûnî 2 dereceyan li ser asta pêşpîşesaziyê sînordar bikin. ambargoya sînorkirina wê bi 1,5 pileyî.
Tirsa Derbazbûna Pileya Germê Çi ye?
Burgess ji CNNê re got, “rojek ji 2 dereceyan germtir nayê wê wateyê ku Peymana Parîsê hatiye binpêkirin” lê ronî dike ku em çawa nêzî wan sînorên lihevkirî yên navneteweyî dibin. Em dikarin hêvî bikin ku di meh û salên pêş de 1,5 pile û rojên 2 pile zêde bibin.”
Daneyên Copernicus pêşîn in û dê hewce bike ku her hefte bi çavdêriyên jiyanî were piştrast kirin.
Jixwe cîhan li ser rêyê dinêre ku di çend salên pêş de 1,5 pileyî germbûnê li ser bingehek demdirêjtir bişkêne, bendek ku ji wê derê zanyar dibêjin mirov û ekosîstem dê têbikoşin ku xwe biguncînin.
Rapora Neteweyên Yekbûyî ku roja Duşemê hate weşandin destnîşan kir ku heke welatan sozên xwe yên kêmkirina gazê yên heyî bi cih bînin jî, cîhan dê di vê sedsalê de di navbera 2,5 û 2,9 dereceyan de germ bibe.
Rapora Neteweyên Yekbûyî ya hefteya borî diyar kir ku li gorî plansaziyên avhewa yên welatan, di sala 2030-an de gemariya gerstêrk-germkirinê li gorî sala 2010-an dê ji sedî 9 zêdetir be. Li gorî Panela Navdewletî ya Guhertina Avhewayê, pêdivî ye ku cîhan 45% belavbûna gazê kêm bike. di dawiya vê dehsalê de li gorî sala 2010-an hêviyek heye ku germbûna gerdûnî bi 1,5 pileya Celsius li ser astên pêş-pîşesaziyê sînordar bike. Zêdebûna 9% tê vê wateyê ku armanc dûr e.
Raporek din a Neteweyên Yekbûyî jî diyar kir ku cîhan plan dike ku sînorê hilberîna sotemeniyên fosîl hilweşîne ku dê germahiya gerdûnî bigire. Heya sala 2030, welat plan dikin ku du caran zêdetir ji sînorê sotemeniyên fosîl hilberînin ku dê germahiya 1,5 pileyî bigire.
