Dermanê Lecanemab destpêka vê salê ji hêla Rêvebirîya Xwarin û Dermanan (FDA) ve bi tevahî hate pejirandin ku di dermankirina nexweşîya Alzheimerê de serkeftinek mezin nîşan dide, ku bi qasî 6 mîlyon mirovên li derdorê bandor dike li cîhanê. Lecanemab, dermankirinek e ku proteînên amyloidê yên ku têne fikirîn ku dibin sedema nexweşîya Alzheimerê hedef digire.
Alzheimer bi berhevbûna ne normal ya proteîna beta-amyloid re têkildar e, ku di tevna mejî de plaketan çêdike, bandorê li ser bîr û ramanê dike. Ji Zanîngeha Presbiteryen/Columbia ji Navenda Tibê ya Irvingê Norolog Dr. Lawrence S. Honig dibêje, “Lecanemab formên taybetî yên proteîna beta-amyloid di mejîyên mirovên bi nexweşîya Alzheimer ya qonaxa destpêkê de armanc dike. Lêkolînên klînîkî delîlên berbiçav dîtin ku guhertoya dermankirinê ya hundirîn proteînên amyloid ji mejî derdixe û ji hêla klînîkî ve hate îsbat kirin ku pêşveçûna nexweşîyê hêdî dike.”
Çend Agehîyên Sereke li dor Xetereyên vê Nexweşîyê?
Xetereyên sereke yên dermanên kêmkirina amyloid di nav wan de werimîna mejî (bi navê ARIA-E) û xwîna mejî (bi navê ARIA-H) vedihewîne, ku ji hêla beşdaran ve hem di lêkolîna bingehîn a hundirîn û hem jî di lêkolîna jêrîn de hate ceribandin.
Nêzîkî 13% ji beşdarên ku lecanemab intravenous werdigirin mejîyê wan werimî. 3% bi wan re werimîna mejî ya nîşankirî hebû, ango werimîna mejî ya wan bû sedema nîşan an nîşanên klînîkî û kêmtir ji 1% nîşanên giran hebûn. Bûyerên xwûnrijandinê di mejî de, ku jê re “xwûnjêhatina mikro” tê gotin, di nexweşîya Alzheimerê de pir gelemperî ne û çi ferq nebû di navbera kesên têne dermankirin ku werimîna wan nîne û rêjeya bûyerên xwûnjêhatina li qadên plaseboyê. Kêm tê dîtin ku nîşanên ji xwûnjêhatina mikro çêbûbin. Ew ji hêla norolog an radyologan têne dîtin.
Lecanemab Çawa Dixebite? Terapî Çi Sozan Dide?
Honig: Lecanemab antîpotek monoklonal e ku ji bo girêdana amîloidê û dûrkirina wê ji mejî, hatîye çêkirin. Demek dirêj bû dihat pêşnîyarkirin ku rakirina proteînê dikare pêşveçûna nexweşîya Alzheimer hêdî bike.
Di ceribandina klînîkî de, dermankirin bi înfuzyonê hundirîn her du hefte carekê hate kirin. Encamên ceribandinê destnîşan kirin ku ew li gorî pîvana testa klînîkî girêdayî kêmbûna di mirovên bi nexweşîya Alzheimer ya zû de bi qasî 27% heta 37% kêm dike. Piştî dermankirina 18 mehan, asta navîn a amyloid di piranîya nexweşên dermankirî de li jêr sînorê pozîtîv a amyloidê bû; Ev tê wê wateyê ku radyologek jî nizane ku nexweş nexweşîya Alzheimer heye.
Di encamên pêşîn de ji lêkolînek li ser lecanemab binçerm, nexweşên ku derzîlêdanên dermankirinê yên heftane werdigirin rakirina plakaya amyloidê û nexweşên ku du hefteyê carekê lecanemab intravenous digirin, bandorên pê re yên wek hev nişan didin.
Fêmkirina Dîtinên Lêkolînên Klînîkî yên li ser Lecanemab Intravenousê
Pejirandina adetî ya Lecanemabê li dû ceribandinek pejirandî hat ya ku di New England Journal of Medicine de hatî weşandin. Daneyan destnîşan kir ku derman kêmasîyên fonksîyonel û kêmbûna cognitive, wekî windabûna bîranînê, di ceribandinek klînîkî ya Qonaxa 3 de ya 1,795 beşdarên temenên 50 heta 90 salî, di qonaxên destpêkê de nexweşîya Alzheimerê hêdî kir. Di ceribandinên klînîkî de, Qonaxa 3 qonaxa ceribandina dawîn e berî ku dermanek mîna lecanemab ji bo pejirandina birêkûpêk were şandin û li pîyaseyê were destpêkirin.
Hemî beşdarên ceribandinê divîya ji ber nexweşîyê rastî kêmasîya cognitive ya sivik an dementîya sivik bin û ji wan dihat xwestin ku delîlên bîyomarker ên nexweşîya Alzheimerê li ser bingeha muayeneya şilava cerebrospinal an wênekirina dermanê nukleerî hebe. Pîvanên curbicur hatin bikaranîn da ku pêşveçûna nexweşîya Alzheimer di beşdaran de dîyar bikin.Van pîvanan tedbîrên zanîn û fonksîyona kesan girtin, di nav de tiştên wekî bîranîn, jêhatîbûna pirsgirêka çareserîyê û kapasîteya pêkanîna çalakîyên rojane, bi pîvanên hiş û têkildarî kiryarên wê.Derman bi girîngî asta amyloidê ya mejî ku ji hêla wênekêşîya PET ve hatî destnîşankirin kêm kir û neurodejenerasyona (dema ku hucreyên nervê disekinin an dimirin) di şilava mejîpiştî de kêm kir.
Gava Lecanemab Hate Pejirandin, Dê Kî, Çawa Bigihîje Dermankirinê?
Ji ber ku pejirandina tevahî di tîrmehê de hate dayîn, Navendên Karûbarên Derman û Medicaid (CMS) ragihand ku vegirtina bîmeyê ji bo vê dermanê heye, bi hin sînoran re û tê payîn ku karanîna dermankirinê zêde bibe. Lêbelê, ew bi tenê ji bo kesên bi nexweşîya Alzheimer ya zû hatî destnîşankirin, anku ji ber vê nexweşîyê kêmbûna hişmendîya sivik an dementîya sivik tê destnîşankirin. Di heman demê de bi tenê ger hebûna patholojîya mejî ya beta-amyloid were pejirandin.
CMSê got, dê dermankirin were vegirtin heta ku bijîjk û tîma klînîkî daneyan ji qeydek parastî ya nepenîtîyê re li ser ka nexweş di dema dermankirinê de çawa dikin, peyda bikin, CMS got. Lênûska qeydê databasayek e ku hatîye çêkirin ji bo berhevkirina agehdarîya der heqê ka derman di cîhana rastîn de çawa dixebite.
Gelo ji bo Alzheimerê Dermankirinên din Hene?
Donanemab dermanek din e di heman polê de. Mîna lecanemabê, ew beta amyloid ji holê radike û pêşveçûna nexweşîyê hêdî dike. Hilberînerê wê, Eli Lilly, ji bo pejirandina tevahî serî li FDA daye û biryarek tê çaverê kirin.
FDA di sala 2021an de ji bo aducanumabê ku dermankirinek heman e, li ser bingeha ku amyloidê ji mejî dûr dixe, pejirandina bilez da. Lêbelê, aducanumab ti delîlên klînîkî yên zelal ên bandorkerîyê nebûn, wekî nîşana hêdîbûna pêşveçûna kêmbûna cognitive di nexweşîya Alzheimerê de, lewma ev derman niha xwedan pejirandina tevahî ya FDAyê nîne.
