Xwarin çawa bandorê li xebata bîra mejîyî dike? Bi rastî, ji texmîna me wêdetir, tiştê ku em dixwin rasterast bandorê li xebata mêjiyê me dike. Em hemî dizanin ku xwarin bi laş û xuyangê me ve girêdayî ye. Ev mijara em baş nizanin zanyar balê dikêşin ser û delîlan didin ku mêjiyê me hesaba xwarin û vexwarinên me dike. Di vê nuqteyê de xwarinên mejîheval derdikevin pêş.
Hirmîya Amerîkanê (Avokado)
Avokado yek ji fêkiyên herî tendurist e. Her çend avokado bi naveroka xweya rûnê zêde navdar be jî, ev hêza kesk dagirtî ye ji; rûnên kêrhatî yên ku asta şekirê xwînê domdar dihêlin û çermê we geş û biriqok dihêlin. Bi saya vîtamîna K û asîda folîkê, avokado pêşî li girtina pirtûkbûna xwînê di mêjî de digire û bi vî rengî we ji felcê diparêze. Di heman demê de ew fonksiyonên hişî, nemaze bîranîn û hêza baldariyê zêde dike.
Her weha ev fêkiyê mûcîzewî ji hêla vîtamînên B û C ve dewlemend e, ku di laşê we de nayê hilanîn û divê rojane were girtin. Di nav fêkiyên din de, avokado wekî fêkiya herî zêde proteîn û naveroka rûn a herî hindik derdikeve pêş. Feydeyên avokadoyê bi van ve sînorkirî ne. Tevra şêrîn a avokadoyê dema ku li vexwarinên qeşayê yên fêkî yên wekî şilavan were zêdekirin vebijarkek xweş pêşkêşî me dike.
Pancar
Belkî ji ber şiklê wê pancar ji bo hezkirên sebzeyan jî xwarinek dijwar be. Lêbelê, ev sebze yek ji wan sebzeyên xwedan nirxê xwarinê yê herî bilind e ku hûn dikarin bixwin. Pancar nebatek e ku tewra di navnîşa xwarina min a tendurist de cîh digire.
Pancar, ne tenê iltîhaba kêm dike, di heman demê de antîoksîdanên ku ji penceşêrê diparêzin jî hene û alîkariya paqijkirina xwîna we ji toksînan dikin. Bi saya nîtratên xwezayî yên ku tê de hene, behîv herikîna xwînê ya mejî sererast dike, ku performansa derûnî ya we çêtir dike. Digel vê yekê, ew di hilgirtina astên enerjî û performansa we de di dema dersên dijwar de rolek sereke dilîze.
Tûşembî
Fêkiyeke din a ku bandorên wê yên mûcîzewî hene divê mirov her roj hewil bide bixwe. Ew ne bi tenê bandorek pir erênî li tenduristiya we dike, lê di devê we de tama şekireke xwezayî jî dihêle!
Ji bo kesên ku dê cara yekem dê biceribînin, ji hêla vîtamînên K, C û lîfê ve dewlemend e, yek ji fêkiyên xwedan naveroka herî zêde antîoksîdan e ku mirov dikare bibîne. Bi saya asîda galîk, bi taybetî mejiyê we li hember dejenerasyon û stresê diparêze.
Ava Hestîyan
Ava hestîyan ji bo pergala we ya guzareşê û ji ber vê yekê mêjiyê we wekî çavkaniya herî xwarinê ya çêtirîn radiweste. Feydeyên ava hestîyan ya ku bi salan li ber xwe daye, bêdawî ne. Hem pergala berevaniyê xurt dike û hem jî pêşî li sendroma gewriyê digire. Ne bi tenê ev, ew tenduristiya hevbeşa we diparêze û we li hember alerjiyên girêdayî xwarinê diparêze. Wekî din, bi saya kolajena zêde ya ku tê de heye, iltîhaba rûvî kêm dike, di xebata rast a pergala weya parastinê de rolek sereke dilîze û bîra we xurt dike.
Brokolî
Diya we çi qas rastî rast bû, gava şîret li we dikir ku hûn brokolîyê bixwin. Ji ber ku di nav xwarinên mejîyî de xwedî cihekî giring e. Bi saya vîtamîna K û kolîna zexm, ew ji we re dibe alîkar ku hûn xwedî bîranînek tûj bin. Brokolî jî çavkaniyeke baş a vîtamînan e. Bi tenê tasek brokolî têra hemû hewcedariyên we ya rojane ya vîtamîna C’yê dike. Bi saya avaniya wê ya lîfî, hûn ê pir zû xwe têr hîs bikin.
Kerewîz
Bi saya kaloriya wê ya pir kêm (di tasekê de bi tenê 16 kalorî), feydeyên kerewîzê bêdawî ne. Antîoksîdan û polysaccharîdên bilind ên ku tê de, wekî ajanên dijî-înflamatuar ên xwezayî tev digerin. Bi vî rengî, ew nîşanên iltîhaba-girêdayî yên wekî êşa movikan û sendroma rûvî ya hêrsbûyî radike.
Bi saya vîtamîn, mîneral û xurdemeniyên din, kerewîz di heman demê de xwarineke bi nirxek xwerû ya pir zêde ye. Lêbelê, tiştek der barê kerewîzê de heye ku pir caran tête paşguhkirin. Pir caran, em bi tenê qalikê kerewîzê dixwin û guh nadin tov û pelên wê. Di rastiyê de, tov û pelên wê ji bo tenduristiya we jî pir kêrhatî ne û bi şorbe an firingiyên sivik re xweş e.
Rûnê Gûza Hindê
Dê ne xelet e ku meriv bibêje tiştek tune ku rûnê gûza hindê jê re ne baş be. Bandorek mûcîzeyî li ser mejiyê we dike. Rûnê gûza hindê wekî antî-înflamatuarek xwezayî tev digere û hucreyên ku ji iltîhaba berpirsiyar in ditepisîne. Digel ku ew pêşî li windabûna bîrê ya ku bi temen ve tê digire, di heman demê de dijminê bakteriyên zirardar e ku bi rûvîkên we ve girêdayî ne.
Çîkolataya Tehl (Bitter)
Hemû çikolata ne wek hev in; Bi rastî, çikolataya tehl dikare ji bo tenduristiya we kêrhatî be! Çîkolata bi flavones ve girêdayî ye, ku taybetmendiyên antîoksîdan û dij-înflamatuar dihewîne. Bi saya van çîkolata ji we re dibe alîkar ku tansiyona xwînê kêm bikin û herikîna xwînê ber bi mêjî û dil ve rast bike.
Lê bi efsûna çîkolatayê zû xwe bernedin. Ji ber ku piraniya çîkolatayên ku hûn li supermarketan dibînin ji gelek pêvajoyên giran derbaz bûne û hema hema ti feydeyên wê tune. Bes di çikolataya tehl ji bo tenduristiya we feydeyên mezin pêşkêşî we dike.
Ji ber vê yekê, wextê wê ye ku hûn çîkolata şîr û çîkolataya spî ji lîsteya danûstandina xwe derxin û çikolataya tehl lê zêde bikin, ku bi kêmanî hatî hilberandin û herî kêm ji sedî 70 kakao tê de heye. Çîkolata tarî hem dê hewcehîya we ya şirînahîyê têr bike û hem jî mejiyê we têr bike.
Zerika Hêkê
Her çend zerika hêkê bi salan xwedî navûdengek xirab be jî, di dawiyê de ew nasîna ku heq dike distîne. Ger hûn bi tenê spîtelka hêkan dixwin, gelek sedem hene ku hûn zerikê jî bixwin. Zerika hêkê ji hêla kolînê ve pir dewlemend e, ku di jinên ducanî de alîkariya pêşveçûna mêjiyê fetusê dike. Di heman demê de ew hormonên ku bi bextewariyê ve girêdayî ne jî çalak dike.
Dibe ku we bi salan ji ber sedemên wekî kolesterolê zerika hêkê nexwaribe. Hûn ê bi tiştên ku hûn niha dibihîzin kêfxweş bibin. Lêkolîn nîşan didin ku hêk ti bandorek li ser asta kolesterolê mezinên tendurist nake. Berevajî, ew dibe alîkar ku asta kolesterole bi awayekê baş zêde bike.
Rûnê Xwezayî yê Zeytûnan ê Parzûnkirî
Rûnê xwezayî yê zeytûnan ê parzûnkirî hevalê mejîyî ye. Bi saya antîoksîdanên hêzdar ên ku wekî polîfenol têne zanîn ku di vî rûnî de têne dîtin, fêrbûn û bîranîna we dikare were xurtkirin û guhertinên ku ji ber temen û nexweşiyê çêdibin dikarin xwe bi rengek erênî diyar bikin. Ji bilî vê, rûnê zeytûnan şerkerekê baş e li dijî proteînên ku bandorên jehrîn li ser mejî dikin û dibin sedema nexweşiyên wek Alzheimerê.
Her çend rûnê xwezayî yê zeytûnan ê parzûnkirî feydeyên pir mezin hebe jî, bikaranîna vî rûnî di çêkirina xwarinê de ne hilbijartineke baş e. Ji ber ku di germahiya bilind de dibe hîdrojen û dest bi helandinê dike. Ji ber vê yekê, vexwarina vî rûnê sar an di germahiya odeyê de yek ji awayên çêtir xuya dike.
Sebzeyên Belgşîn
Lêkolînek nû destnîşan dike ku bi rêkûpêk xwarin û vexwarinên belgên şîn ên hevalê mejî yên wekî kelem, bazû û marol, xurifîn û jibîrkirinê diparêze.
Vê lêkolînê adetên xwarinê yên zêdetirî 950 mezinan nirxand û ka wan çawa bandor li ser şiyanên wan ên derûnî dike, di nav pênc salan de. Li pîvanê temen, perwerdehî û ka di malbatê de xurîfîn heye an an, hate zêdekirin. Û encaman nîşan da ku kesên ku sebzeyên belgên şîn rojê carekê an du caran dixwin, têkçûna derûna wan hêdîkatir e ji yên ku nexwarîn. Sebzeyên belgşîn jî ji hêla vîtamînên A û K’yê ve dewlemend in. Û ev vîtamîn, we li hember iltîhabê diparêzin û hêza hestiyên we zêde dikin. (Bi tenê tasek kale ji sedî 684 hewcedariyên we yên rojane pêk tîne!)
Bîber
Em feydeyên rûnê bîberan ên tenduristiyê dizanin. Lê haya we ji feydeyên vî giyayî heye? Carnosic acid, yek ji hêmanên sereke yên biberiyeyê ye, mejîyî li dijî neurodejenerasyonê diparêze. Ew vê yekê li hember kîmyewiyên ku dibin sedema neurodejenerasyona, Alzheimer, stroke û pîrbûna normal a mejîyî diparêze. Ji ber naveroka xweya antîoksîdan û antî-înflamatuar a bilind, ew di parastina tenduristiya çavê we de jî roleek sereke dilîze.
Somonmasî
Heke hûn ji xwarinên deryayê hez bikin, hûn dikarin şa bibin ji ber ku somonmasî yek ji wan xwarinên mejî-dostane ye ku xwedî nirxa xurekiya herî bilind e. Somonmasî çavkaniyek rûnên omega-3yê ye, ku fonksiyonên mejî yên bêkêmasî misoger dike û bîra we xurt dike.
Ji bo zarokên we, somonmasî bi piştgirîkirina hêza baldariya wan dikare çareseriyek baş be ji bo pirsgirêkên hîperaktîvîteya kêmbûna baldariyê. Ev asîdên rûnê di pêşîlêgirtina penceşêrê û kuştina tumoran de jî rolek sereke dilîzin. Lêbelê, giring e ku ji bîr nekin ku van feydeyên salmonê bi tenê ji salmonê Alaskan ên çolê re derbaz dibin. Somonmasîyê ku li cotkariyê hatî çandin û çolê tê girtin dibe ku civa û toksin tê de hebin.
Zerdeçal
Bi saya maddeya curcuminê, bi rastî yek ji wan xwarinên dij-înflamatuar ên herî xwezayî û bi e. Wekî din, turmeric bi zêdekirina asta antîoksîdan ve pergala we ya berevaniyê diparêze. Ew girtina oksîjenê ya mejiyê we piştgirî dike, dihêle hûn hişyar bimînin û mêjiyê we bi hêsanî agahdariyan pêvajoyê bike.
Gûz
Xwarina gûzan nahêle ku hûn bi hêsanî hêrs bibin. Xwarina çend gûzan di nava rojê de bi erênî bandorê li tenduristiya we ya têgihîştî dike. Bi saya antîoksîdan, vîtamîn û mîneralên zexm, gûz tenduristiya we ya derûnî jî baştir dike. Dîsa bi saya vîtamîna E we li hember Alzheimer diparêze.
Çavkanî: Dr. Axe: 15 Brain Foods to Boost Focus: 15 Brain Foods to Boost Focus and Memory – Dr. Axe (draxe.com)