Îro em ê li ser yek ji mamikên herî balkêş û serêş ên cîhana matematîkê biaxivin: “Pirsa 100 Girtîyan”. Ev mamik, mantiq û stratejîyê bi hev re tîne û her çendî tu bersivê bizanî jî, wekî tiştekê ne gengaz xuya dike. Heke hûn amade bin, ka em bikevin nav!
Pirsa 100 Girtîyan Çi ye?
Pirsa 100 girtîyan bilmeceyeka matematîkî ye ku li ser mantiq û îhtîmalê hatîye avakirin. Çîrok ev e: 100 girtî hene û ew hemû di zîndanekê de ne. Gardîyan firsetekê dide girtîyan: Ji bo azadîya wan, divê ew mamikekê çareser bikin. Qaîde ev in:
– Di odeyekê de 100 qutî hene û di her qutîyê de, ji 1ê heta 100ê, yek ji hejmarên girtîyan bi awayekê rasthatî hatîye danîn.
– Her girtî, bi dorê tê odeyê û herî zêde dikare 50 qutîyan veke.
– Eger girtî hejmara xwe bibîne, ew sax dimîne, lê eger nebîne… baş e, encamê hûn dikarin texmîn bikin!
– Qaîdeya herî krîtîk: Divêt hemû girtî hejmara xwe bibînin. Eger bi tenê girtîyek jî têk biçe, hemû winda dikin.
– Girtî dikarin berî destpêkirina testê kom bibin û stratejîyekê amade bikin, lê di dema testê de nikarin bi hev re biaxivin.
Sext xuya dike, ne wisa? Hejmarên bi rasthatî hatine danîn, bi tenê bi vekirina 50 qutîyan bibînin û ev ji bo 100 kesan… Lê li vê derê matematîk tê naverastê!
Stratejî: Hêza Çemberan
Ji bo çareserkirina vê pirsgirêkê, vekirina qutîyên bi rasthatî qet naxebite. Eger em hesaba îhtîmalê bikin, şansê her girtîyekî ku hejmara xwe di 50 qutîyan de bibîne %50 ye. Lê şansê ku 100 kes bi ser bikevin, 0.5^100 e, yanî hema hema sifir! Ger wisa be, ev pirsgirêk çawa tê çareserkirin?
Bersiv di stratejîya bi navê stratejîya çemberan de ye. Girtî çemberên ku ji hêla hejmarên di qutîyan de têne çêkirin dişopînin. Ev stratejî weha dixebite:
- Her girtî ji qutîya ku hejmara wî li ser e dest pê dike. Mînak, girtîyê 1ê ji qutîya 1ê dest pê dike.
- Hejmara ku di qutîyê de dibîne, dibe qutîya din a ku wê veke. Bo nimûne, eger di qutîya 1ê de 42 hebe, ew qutîya 42yê vedike.
- Bi vî awayî çemberekê dişopîne, heta ku hejmara xwe bibîne an jî sînorê 50 qutîyan bi dawî bibe.
Ev strateji li ser dirêjîya çemberên ku ji hêla hejmarên di qutîyan de têne çêkirin disekine. Eger çembera herî dirêj ji 50yê biçûktir be, her girtî dikare hejmara xwe bibîne. Bi matematîkî, îhtîmala serkeftina vê stratejîyê nêzî %31ê ye! Belê, dibe ku kêm xuya bike, lê li hemberî bijardeya rasthatî, ev yek gaveka mezin e.
Çima Ev qas Balkêş e?
Ev pirsgirêk ne bi tenê mamikeka matematîkî ye; di heman demê de li ser stratejîyê, hevkarîyê û îhtîmalê difikire. Dema yekem tu dibihîzî, tu dibêjî, “Ev ne gengaz e!” lê piştî ku tu stratejîya çemberan fêr dibî, hişê te difetise. Matematîk, carinan tiştên ku ne gengaz xuya dikin gengaz dike!
Her weha, ev mamik di jîyana rast de jî tiştekê fêrî me dike: Carinan pirsgirêkên herî dijwar bi stratejîya rast dikarin bêne çareserkirin. Xebata tîmê û pîlansazîyê dikare serkeftinê bîne.
Hûn jî Biceribînin!
Eger vê pirsê bala we kişand, kaxizek û pênûsekê bigirin û versîyoneka biçûk biceribînin. Mînak, bi 5 girtî û 5 qutîyan dest pê bikin, stratejîya çemberan biceribînin. Paşê di şîroveyê de ji me re bibêjin, çawa derbas bû?
Gotina Dawî
Pirsa 100 girtîyan ji bo evîndarên matematîkê wekî xwaringehekê ye. Hem kêfxweş e, hem fêrker e û her çendî hinekê serêş bike jî, di dawîyê de wê kêlîya “Aha!” dide we. Hûn li ser vê pirsê çi difikirin? Di şiroveyan de ramanên xwe parve bikin, em ê kîjan mamikên matematîkê biaxivin, bêjin! Di vlogên din de em ê hev bibînin, hay ji xwe hebin!
