Yekîtîya Futbolê ya Rojava, ji alîyê CONIFA’yê ve bi awayekê fermî hate naskirin. Li herêma otonom a Rojava, Yekîtîya Futbolê ya Rojava (Rojava FA), di nav qada alternatîf a futbolê ya navneteweyî de, ji alîyê Konfederasyona Federasyonên Futbolê yên Serbixwe (CONIFA) ve wek endamê fermî hate pejirandin. Ev yek, di 6ê Îlona 2025an de hate ragihandin û Rojava FA bû 43. endamê CONIFA’yê. Ev gav, temsîla kurdan di diplomasîya sporê ya global de xurt dike, di heman demê de rola futbolê wekî amûreka aşitî û yekbûna çandî careka din derdixe pêş.
CONIFA, li sala 2013ê hate damezrandin û wek sazîyeka sihwaneyê kar dike ji bo neteweyan, herêman û civakên çandî yên ku endamên FIFA’yê. Niha li Ewropayê 16, li Asyayê 10 (bi tevlîbûna Rojava re), li Amerîkaya Bakur 5, li Amerîkaya Başûr 6, li Afrîkayê 4 û li Okyanûsyayê 2 endamên wê hene. Ev konfederasyon, rê li ber gelên bêstatû vedike ku bi rêya sporê dengê xwe bigihînin cîhanê. Wehareng, li gel endamtîya Rojava FA, temsîlîyeta Kurdan di federasyonên Asyayê de dibin du; ji ber ku berê Yekîtîya Futbolê ya Kurdistanê ya Îraqê jî endamê CONIFA’yê ye.
Rêwîtîya Futbolê ya Rojava: Spor Zimanê Aşitîyê ye
Rojava, li bakurê rojhilatê Sûrîyê ye û li sala 2012ê ye û bi “Şoreşa Rojava”yê xwedî rêveberîyeka otonom bû. Ev şoreş, li ser bingeha konfederalîzma demokratîk, mafên jinan, hevsengîya ekolojîk û pirçandîyatîyê ava kirîye. Futbol jî di vê çarçoveyê de, ne bi tenê werzîşek e, her weha “zimanê aşitî û azadîyê” ye. Wekî ku di destûra Yekîtîya Futbolê ya Rojava de tê destnîşankirin, spor “pirçandîyatîyê û mirovên cuda li hev dicivîne wek pirekê”.
Dîroka Yekîtîya Futbolê ya Rojava, her çi qas di nav rewşa sîyasî ya herêmê ya aloz de jî be, di qada navneteweyî de êdî lîstikvanekê nû ye. Ji damezrandina xwe ve, bi lîgên herêmî û tûrnûwa lîstikvanên ciwan teşwîq dike û mîsyonê xwe digire ser parastina nasnameya çandî ya kurdî û teşwîqa edaleta civakî. Armancên wê yên sereke di nav wan de parastina mîrateya kurdî, hevsengîya cinsîyetê, hevkarîya çandî, parastina mafên mirovan û bikaranîna sporê ji bo pêşxistina aborîyê hene. Wekî ku Serokê Yekîtîya Futbolê ya Rojava di daxuyanîyekê de gotî, “Spor ji me ne bi tenê bazdan e; ew amûreka avakirina civakekê ye li ser bingeha demokrasî, edalet û hevsengîyê.”
Dîroka berfireh a futbola kurdî, vê endamtîyê dike xaleka guherînê. Li sala 2012ê Tîma Neteweyî ya Futbolê ya Kurdistanê ya li Îraqê Kûpaya Cîhanê ya VIVA qezenc kir li Kurdistanê û alaya kurdî bir kir qada cîhanê. Ev yek, bûbû çavkanîya serxweşîyê ji bo bi milyonan kurdan. Wê demê, ev serkeftinên li derveyî FIFA’yê, berî damezrandina CONIFA’yê jî, ruhê berxwedan û yekbûna kurdan kiribû sembol. Tevlîbûna Rojava FA, vê mîrateyê dide kurdên Rojava û armanc dike ku di navbera dîyasporaya kurdî û civakên cuda yên cîhanê de pirekê ava bike.
Ji CONIFA’yê ve Peyama Dîrokî: “Hurmet ji bo Têkoşîna Kurdan”
Serokê Giştî yê CONIFA’yê Per-Anders Blind, di daxuyanîya fermî ya ragihandina endamtîya Rojava FA’yê de got: “Em hurmeta bihêz didin çîrok û mîrateya neteweya kurdî. Bi hev re, bi rêya sporê em dixwazin çanda wan û xewnên wan li cîhanê bidin nasîn û têkoşîna wan a ji bo edalet, hevsengî û aşitîyê piştgirî bikin.” Ev gotin, nîşan didin ku konfederasyon ne bi tenê rola werzîşê, di heman demê de rola diplomatîk jî digire ser xwe. CONIFA, bi heman awayî ji bo neteweyên bêstatû yên wekî Tibet, Katalonya, Sápmi (gelê Samî) xwedîtîyê dike û futbolê vediguhêre platformeka li derveyî tengezarên jeopolîtîk.
Ji alîyê Rojava FA’yê ve bersiv hat: “Em ji bo gelê xwe xewneka hêja û azad dibînin. Bi sporê, em armanc dikin civakeka pêşkeftî li ser bingeha demokrasî, edalet û hevsengîyê ava bikin. Hevkarîya me ya bi CONIFA’yê re, nîşan dide ku hurmet û çalakîyên hevpar, rêya diçin aşitîya cîhanê ye.” Ev daxuyanî, vîzyona yekîtîyê xurt dike û potensîyela sporê ji bo aramîya herêmî destnîşan dike.
Bandorên Global: Temsîl, Hevkarî û Tûrnûwayên Pêşerojê
Ev endamtî, di civaka kurdî de bi coşeka mezin hate pêşwazîkirin. Peyamên li ser medyaya civakî û di navbera dîyasporaya kurdî de belav bûn, hêza futbolê di diplomasîya çandî de careka dî îsbat kir. Bi taybetî ji bo gelê Rojavayê ku di bin siha şerê navxweyî yê Sûrîyê de dijîn, temsîlbûna li ser platformeka navneteweyî, hesta îzalasyonê sivik dike û ewlehîya global zêde dike. Zehmetvan, dibêjin ev gav, hevkarîya bi komên kêmî yên dî re xurt dike.
Li ser pîlansazîyên pêşerojê, Rojava FA xwe amade dike ku di tûrnûwaya CONIFA’yê yên pêş de cih bigire. Di tûrnûwaya CONIFA 2026ê de, ku wekî Kûpaya Cîhanê ya Futbolê ye, dê kurdên Rojava temsîl bike. Li gel vê yekê hem serkeftinên werzîşî hem jî peyamên aşitîyê armanc dike. Rêveberên yekîtîyê, zêdekirina veberhênanên li ser jêrpêkhateya futbolê, perwerdekirina talentên ciwan û teşwîqkirina futbolê ya jinan wekî gavên ferz dibîne. Di vê çarçoveyê de, bi tîmên herêmî yên Rojava hevkarîya fireh dikin.
Di encamê de, endamtîya Yekîtîya Futbolê ya Rojava ya CONIFA’yê, dibe sembola hêza futbolê ku derbasî sînoran dike. Li derveyî nîqaşên statûyê, ev pêşkeftin berxwedana gelê kurd, dewlemendîya çandî û xewna aşitîyê li cîhanê dide nasîn. Qada sporê, careka din îsbat dike ku ew yek ji amûrên herî bandor ên diplomasîyê ye. Bi bazdana topê re, hêvî jî baz didin.
