Walîyê Kalîfornîyayê Gavin Newsom, rêziknameyeka dîrokî îmze kir li ser vesazkirina botên sohbetê yên li ser bingeha jîrîya çêkirîyê û ji bo eyaleta xwe pêşengî kir di vê qadê de. Ev rêziknameya wekî Senate Bill 243 (SB 243) tê zanîn, jîrîya çêkirîyê neçar dike ku botên sohbetê zelalî û tevdîrên ewlehîyê ji bikarhêneran re bigire. Ev gav, bi taybetî armanc dike ku zarok û kesên bêparêz biparêze ji zirarên potansîyel ên teknolojîyê.
Rêzikname, sîstemên jîrîya çêkirî yên wekî “botên sohbetê yên hevalbendîyê” pênase dike, ku neçar e bi awayekê zelal ji bikarhêneran re ragihîne ku ew ne mirov in. Bot, di destpêka sohbetê de an di demekê dî yê têkilîyê de, divêt hişyarîyên wekî “Ev bota sohbetê ya zanyarîya çêkirî ye û ne mirovê rastî ye” bide. Her weha, botên ku teşwîqkirina xwekuştinê, zirardana xwe an mijarên xeternak ên wekî van nekin, qanûnên hişk tîne. Bi taybetî ji bo bikarhênerên ji 18 salîyê kêmtir û kesên ku pirsgirêkên tenduristîya derûnî heyîn, ev cureyên axaftinan bi temamî qedexe ne.
Walî Newsom, di dema îmzekirina rêziknameyê de, di daxuyanîya xwe de got, “Îro, Kalîfornîya ewleh bû ku botên sohbetê yên hevalbendîyê bi zarokek an kesê bêparastin re li ser xwekuştinê qise nake. Ev gaveka giring e ji bo baştirkirina jîyana mirovî bi teknolojîyê.” Senatêrê Demokrat Steve Padilla, ku li pişt rêziknameyê ye, got, “Di cîhanekê de ku jîrîya çêkirî bilez pêş dikeve, divêt em zû tevdîran bigirin da ku bikarhêner neyên xapandin an zirarê bibînin.”
Ev rêzikname, li DYEyê di rêgirîyên jîrîya çêkirî de, di bêyî qanûnên federal ên berfireh de, xalekê dîrokî ya li asta eyaletê ye. Kalîfornîya, berê jî di teknolojîya jîrîya çêkirî de rêber bû, ku rêziknameyên vîdyoyên deepfake û sîstemên biryarên otomatîk derxistibûn. Bi ketina SB 243ê, mafê dadwerîyê yê taybet ji bo pêşdebirên botan tê dayîn; ev tê wê wateyê ku bikarhênerên zirar dîtîn dikarin rasterast tazmînâtê bixwazin.
Pispor, bandorên rêziknameyê, erênî dibînin. Ji fîrmaya hiqûqî Cooleyê analîstekê got, “Ev, rêzika yekem a eyaletê ye ku sînorên etîk ên botên sohbetê yên jîrîya çêkirî dîyar dike. Ji bo şirketê, riskên hevsengîyê zêde dike, lê ewlehîya bikarhêneran dide pêş.” Koma şêwirmendîya riskê ya teknolojîyê VKTR jî, destnîşana neçakirina “hişyarîyên zelalîyê û mekanîzmayên astengkirina zirarê” kir û pêşbînî kir ku eyaletên dî jî gavên wekî vê bavên.
Lê rexnegir, dibêjin ev rêgirtin dikare pêşdebirina jîrîya çêkirîyê sist bike. Hin şirketên teknolojîyê, dibêjin “nêzîkbûna rastîyê” ya botan dewlemendîya ezmûna bikarhêneran çêdike, lê ev rêzikname sînorên bêkêr çêdike. Di gotareka weşana Forbesê de, nivîskar Hamilton Mann got, “SB 243, yekgirtina sîstemên jîrîya çêkirîyê dike barekê rêzikname û ajansa mirovan diparêze, lê zehmetîyên bicîhkirinê dikarin çêbibin.”
Ev gava Kalîfornîyayê, nîqaşên verastkirinên jîrîya çêkirî yên global jî zêde kirin. Dema mirov çarçoveya navneteweyî wekî rêzikname jîrîya çêkirî ya Yekîtîya Ewropayê li ber çavan digire de, rola pêşeng a eyaletên DYE’yê zêdetir dibe. Rêzikname, ji 1ê Rêbendanê 2026ê ve tê tetbîqkirin û ji bo lihevhatinê şeş mehên amadekarî dê hebin ji bo pêşdebiran.
Di amadekarîya rêziknameyê de, rêxistinên civakî yên wekî Komeleya Psîkolojîya Amerîkî (APA) û Navenda Parastina Zarokan, bandorên jîrîya çêkirî li ser tenduristîya derûnî ya zarokan destnîşan kirin û dest bi karê lobîyan kirin. Ev kom, di raporan de gotine, zêdebûna pêgirên botên jîrîya çêkirî salên dawîyê, têkilîyên civakî yên rastîn kêm kirine û krîza tenêtîyê kûrtir kirîye. Senatêr Padilla, ji van raporên îlham girt û rêziknameya “nêzîkî bikarhênerî” çêkir; mînak, entegrekerina mekanîzmayên piştrastkirina temenî ji bo botan neçar e.
Di pêşerojê de, tê çaverêkirin ku SB 243 pêşîya rêgirtinên wekî vê veke. Eyaletên wekî New York û Texas, modela Kalîfornîyayê wekî bingeha xwe digirin û rêziknameyên xwe yên jîrîya çêkirî dinirxînin. Şirketên mezin ên wekî OpenAI û Google, stratejîyên lihevhatinê revize dikin, lê ji bo startupên biçûk ev rêzikname barekê lêkolînê derdixe. Li gorî teybetvanan, ev cureyên rêgirtinan “pêşketina ewle ya jîrîya çêkirî” teşwîq dike û bawerîya civakê ya li ser teknolojîyê xurt dike.
